Boron, Bor (Bo)

Các triệu chứng thiếu boron thường xuất hiện dưới dạng lá bị cong queo, khô héo dày lên, giống như ta dìm cây vào trong nước, có sự đổi màu nứt nẻ hay thối quả hay củ, rễ. Phần xốp xuất hiện bên trong quả táo là biểu hiện thiếu boron, và sự thiếu boron trên cam quýt gây nên sự dày không bình thường của các bướu trên quả và chất keo trong quả.

Nồng độ boron trong các cây một lá mầm biến động từ 6 – 18 ppm và hai lá mầm từ 20 – 60 ppm. Hàm lượng boron trong mô lá cây trưởng thành của phần lớn cây trồng nếu > 20 ppm thường đủ cho nhu cầu sinh trưởng. Phần lớn boron được cây trồng hấp thu ở dạng boric acid không phân ly (H3BO3). Một số dạng khác cũng được cây hấp thu nhưng với một lượng thấp hơn nhiều, như B4O72-, H2BO3-, HBO32- và BO33-, nhưng thường không có ý nghĩa trong tổng boron hấp thu của cây trồng. 

Kernite (Nguồn: mindat.org)

Sự thiếu hụt boron rất phổ biến trong cây trồng so với các nguyên tố vi lượng khác. Rất nhiều loại cây ăn quả, rau cải và nhiều loại cây khác thường bị thiếu boron. Ví dụ các cây trồng có nhu cầu boron cao như cây măng tây (asparagus), carot, cần tây (celery), rau diếp (lettuce), củ hành (onion), củ cải đường (sugar beet), hướng dương (sunflowers). Cần chú ý là bón phân boron với lượng cao cho các cây trồng có nhu cầu cao này có thể tổn thương cho các cây khác có nhu cầu boron thấp hơn như các cây ngũ cốc, cây đậu.

Boron đóng vai trò rất quan trọng trong sự sinh trưởng và phát triển của mỗi tế bào mới trong các mô phân sinh của cây. Vì boron ít di chuyển từ mô già đến các mô đang  sinh trưởng, nên triệu chứng thiếu boron xuất hiện trước ở mầm sinh trưởng ngọn, theo sau là các lá non bị chết. Trong các cây thiếu boron thì lá non nhất có màu xanh tối, phần gốc lá bị mất màu nhiều hơn chóp lá. Các mô ở cuống bị vỡ và nếu còn tiếp tục sinh trưởng được thì các lá bị xoắn lại. Sự ra hoa và hình thành quả cũng bị hạn chế do thiếu boron.

Các triệu chứng thiếu boron thường xuất hiện dưới dạng lá bị cong queo, khô héo dày lên, giống như ta dìm cây vào trong nước, có sự đổi màu nứt nẻ hay thối quả hay củ, rễ. Phần xốp xuất hiện bên trong quả táo là biểu hiện thiếu boron, và sự thiếu boron trên cam quýt gây nên sự dày không bình thường của các bướu trên quả và chất keo trong quả. Sự phá vỡ các mô bên trong của rễ phát sinh những vùng tối gọi là “tím hay tím đen”. Một số loại tùng bách biểu hiện các triệu chứng thiếu boron như cành và thân chính bị méo mó, vặn vẹo, rỉ nhựa và các cành chính bị chết. Trong điều kiện trồng ngoài đồng trống cây phát triển dạng bụi. Cây trồng cần boron cho một số tiến trình sau:

  • Hình thành tế bào mới trong mô và mô phân sinh.
  • Thụ phấn và hình thành quả, hạt.
  • Chuyển vị đường, tinh bột, đạm và lân.
  • Tổng hợp amino acid và protein.
  • Hình thành nốt sần trong cây họ đậu.
  • Điều chỉnh trao đổi chất carbohydrate.

Mặc dù chúng ta chưa giải thích chính xác vai trò của boron trong cây trồng nhưng vai trò của boron đối với cây rất khác nhau, thường cây trồng nông nghiệp có nhu cầu boron rất thấp cho sự sinh trưởng. Mặc dù boron rất cần thiết cho thực vật bậc cao, nhưng boron lại không phải là nguyên tố cần thiết cho động vật, nấm và vi sinh vật.

Dạng khoáng

Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ là hai nước sản xuất Bo lớn nhất thế giới. Bo trong tự nhiên tìm thấy ở dạng: 

Colemanite
Rasorite (kernite)
Ulexite
Tincal (borax > Acid boric)

Acid boric đôi khi tìm thấy trong nước suối có nguồn gốc núi lửa.
Ulexite là khoáng chất borat tự nhiên có thuộc tính của cáp quang học.
Nguồn có giá trị kinh tế quan trọng là quặng Rasorite (kernite) và Tincal (borax), cả hai được tìm thấy ở sa mạc Mojave (California) (với borax là khoáng chất chủ yếu). Thổ Nhĩ Kỳ là nơi mà các khoáng chất borax cũng được tìm thấy nhiều.

Colemanite - Ca2B6O11·5H2O

Colemanite - Locality: California - Mineral Specimens


Rasorite (kernite)

Kernite Locality: U.S. Borax and Chemical Corporation


Ulexite

Ulexite, Calcite Locality: Boron, Kramer District, Kern County, California, USA 


Tincal (borax)


Borax crystals